Thoái hóa khớp là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Thoái hóa khớp là gì?

Thoái hóa khớp là tình trạng tổn thương và thoái hóa dần dần của các cấu trúc khớp, đặc biệt là sụn khớp. 

Sụn là một lớp mô dẻo, trơn, có chức năng giúp các đầu xương di chuyển nhẹ nhàng khi cử động, giảm ma sát và bảo vệ khớp khỏi tổn thương. Khi sụn khớp bị mòn hoặc thoái hóa, các xương trong khớp sẽ cọ xát vào nhau gây ra đau đớn, viêm nhiễm và mất dần khả năng vận động bình thường của khớp.

Thoái hóa khớp thường gặp ở các khớp chịu trọng lực như khớp gối, khớp hông và khớp cột sống. Bệnh có thể ảnh hưởng đến một hoặc nhiều khớp trong cơ thể và tiến triển theo thời gian nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Nguyên nhân gây nên bệnh thoái hóa khớp

Thoái hóa khớp thường xảy ra do sự kết hợp của nhiều yếu tố trong đó có yếu tố di truyền, môi trường và thói quen sinh hoạt. Các nguyên nhân chính của bệnh bao gồm:

• Lão hóa

• Di truyền

• Chấn thương hoặc vết thương khớp

• Béo phì

• Lối sống thiếu vận động

• Sử dụng một số nhất định khớp quá nhiều với tần suất cao

• Ảnh hưởng bởi những bệnh xương khớp khác như viêm khớp dạng thấp 

• Thừa sắt hoặc dư thừa hormone tăng trưởng

Triệu chứng của bệnh thoái hóa khớp

Thoái hóa khớp thường có các triệu chứng rõ rệt, nhưng các triệu chứng này có thể phát triển từ từ và không đồng đều ở mỗi người. Một số triệu chứng chính bao gồm:

• Đau khớp

• Cứng khớp

• Phạm vi cử động của khớp bị giảm

• Biến dạng khớp

• Sưng tấy, teo cơ

• Cứng khớp

• Hạn chế vận động

• Âm thanh lạ từ khớp

Cách chẩn đoán bệnh thoái hóa khớp

Để chẩn đoán bệnh thoái hóa khớp, bác sĩ sẽ dựa vào các yếu tố sau:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra tình trạng của khớp thông qua các bài kiểm tra vận động và kiểm tra độ cứng của khớp. Những dấu hiệu như đau, cứng khớp và hạn chế vận động có thể cho thấy bạn đang mắc bệnh thoái hóa khớp.

• Chẩn đoán hình ảnh: Các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh như X-quang, MRI hay siêu âm sẽ giúp bác sĩ phát hiện mức độ tổn thương của sụn khớp và tình trạng viêm khớp. X-quang đặc biệt hữu ích trong việc phát hiện sự mòn sụn và sự thay đổi của cấu trúc xương.

• Xét nghiệm máu và dịch khớp: Dù xét nghiệm máu không thể chẩn đoán thoái hóa khớp trực tiếp nhưng chúng có thể giúp loại trừ các bệnh lý khác như viêm khớp dạng thấp. Dịch khớp cũng có thể được lấy để kiểm tra mức độ viêm.

• Siêu âm khớp: Siêu âm có thể giúp phát hiện tình trạng viêm và sự thay đổi trong cấu trúc khớp, cung cấp thông tin rõ ràng về tình trạng bệnh.

Phương pháp điều trị bệnh thoái hóa khớp

Mặc dù không thể chữa khỏi hoàn toàn bệnh thoái hóa khớp nhưng việc điều trị đúng cách có thể giúp kiểm soát các triệu chứng, giảm đau và cải thiện khả năng vận động. Các phương pháp điều trị bao gồm:

Điều trị bằng thuốc giảm đau

Thuốc giảm đau là một trong những phương pháp điều trị đầu tiên và phổ biến trong việc kiểm soát triệu chứng của bệnh thoái hóa khớp. Paracetamol (acetaminophen) giúp giảm đau nhẹ đến trung bình mà không gây kích ứng dạ dày, rất thích hợp cho những người không thể dùng thuốc NSAIDs. 

Tuy nhiên, đối với những cơn đau nghiêm trọng hơn, thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như ibuprofen hoặc naproxen có tác dụng giảm đau hiệu quả và giảm viêm tại các khớp bị tổn thương. Mặc dù NSAIDs có thể gây tác dụng phụ đối với dạ dày và thận nếu sử dụng lâu dài nhưng chúng vẫn là lựa chọn phổ biến trong điều trị thoái hóa khớp, đặc biệt là khi cơn đau trở nên nặng nề.

Điều trị bằng thuốc hỗ trợ tái tạo sụn

Glucosamine và chondroitin là hai loại chất bổ sung thường được sử dụng để hỗ trợ tái tạo và bảo vệ sụn khớp. Glucosamine là một hợp chất tự nhiên có mặt trong cơ thể giúp xây dựng và duy trì sụn. Chondroitin giúp duy trì độ dẻo dai của sụn và giúp sụn khớp không bị khô và nứt. 

Một số nghiên cứu cho thấy việc bổ sung glucosamine và chondroitin có thể làm giảm cơn đau và cải thiện khả năng vận động nhưng tác dụng của chúng có thể không rõ rệt đối với mọi người. Những loại thuốc này thường được khuyến cáo dùng dài hạn để đạt hiệu quả tối ưu.

Điều trị bằng thuốc tiêm

Thuốc tiêm là phương pháp điều trị được áp dụng khi tình trạng viêm và đau khớp trở nên nghiêm trọng và không đáp ứng với thuốc uống. Tiêm corticosteroid vào khớp giúp giảm nhanh cơn đau và viêm, đặc biệt là trong những đợt cấp tính. Tuy nhiên, việc tiêm corticosteroid quá thường xuyên có thể dẫn đến tác dụng phụ chẳng hạn như loãng xương. 

Một lựa chọn khác là tiêm hyaluronic acid - một chất lỏng tự nhiên có trong khớp, giúp bôi trơn khớp và giảm ma sát giữa các xương từ đó làm giảm đau và cải thiện sự linh hoạt của khớp. Hyaluronic acid có thể giúp cung cấp độ nhớt cho khớp và cải thiện khả năng vận động.

Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu là một phương pháp quan trọng trong điều trị thoái hóa khớp giúp giảm đau và cải thiện sự linh hoạt của các khớp bị tổn thương. Các bài tập vật lý trị liệu tập trung vào việc cải thiện phạm vi cử động của khớp và tăng cường sức mạnh cơ bắp quanh khớp từ đó giảm bớt áp lực lên các khớp bị thoái hóa. 

Các chuyên gia vật lý trị liệu sẽ thiết kế các chương trình tập luyện cá nhân hóa phù hợp với mức độ tổn thương khớp của bệnh nhân. Bên cạnh đó, vật lý trị liệu cũng giúp giảm thiểu nguy cơ chấn thương thêm cho các khớp và giữ cho người bệnh duy trì được khả năng vận động lâu dài.

Nội soi khớp

Nội soi khớp là một kỹ thuật phẫu thuật tối thiểu. Bác sĩ sử dụng một camera nhỏ (nội soi) để quan sát bên trong khớp và thực hiện các biện pháp như loại bỏ các mảnh sụn hư hỏng hoặc sửa chữa các tổn thương nhẹ. Phương pháp này giúp giảm đau, cải thiện phạm vi cử động và không cần cắt bỏ các mô xung quanh, nhờ đó giúp giảm thiểu thời gian phục hồi và các biến chứng sau phẫu thuật.

Phẫu thuật thay khớp

Phẫu thuật thay khớp đặc biệt là thay khớp gối hoặc khớp hông được thực hiện khi các biện pháp điều trị không hiệu quả và chất lượng cuộc sống của người bệnh bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Trong phẫu thuật thay khớp, khớp bị thoái hóa sẽ được thay thế bằng một khớp nhân tạo được làm từ kim loại và nhựa.

Mặc dù đây là phẫu thuật lớn và có thời gian phục hồi lâu nhưng nó có thể giúp người bệnh giảm đau vĩnh viễn và cải thiện khả năng vận động một cách đáng kể. Sau phẫu thuật, bệnh nhân thường phải tham gia vật lý trị liệu để khôi phục chức năng khớp và ngăn ngừa các biến chứng lâu dài.

Các phương pháp điều trị thoái hóa khớp có thể giúp giảm triệu chứng và duy trì sự vận động của khớp. Tuy nhiên, điều quan trọng là người bệnh cần tham khảo ý kiến của bác sĩ để chọn lựa phương pháp phù hợp nhất với tình trạng bệnh của mình.

Biện pháp phòng ngừa bệnh thoái hóa khớp

Dù không thể ngừng lão hóa, nhưng bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh thoái hóa khớp bằng cách thực hiện các biện pháp phòng ngừa sau:

• Duy trì trọng lượng cơ thể hợp lý để giảm áp lực lên các khớp

• Tập luyện thể thao đều đặn 

• Tránh chấn thương khớp

• Chế độ ăn uống khoa học giàu canxi và vitamin D 

• Tầm soát sức khỏe xương khớp định kỳ

Thoái hóa khớp là một bệnh lý không thể tránh khỏi trong quá trình lão hóa nhưng việc phát hiện và điều trị kịp thời có thể giúp người bệnh giảm thiểu đau đớn và duy trì khả năng vận động. Bằng cách áp dụng các biện pháp điều trị hợp lý và duy trì một lối sống lành mạnh, bạn có thể kiểm soát bệnh một cách hiệu quả, hạn chế những tác động tiêu cực đối với chất lượng cuộc sống.

Tìm hiểu thêm trên Nền tảng phân phối Dược phẩm trực tuyến tại Việt Nam - Pharmarket.