Bệnh Parkinson là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Bệnh Parkinson là gì?

Bệnh Parkinson là một trong những loại rối loạn hệ thần kinh phổ biến nhất, đặc biệt ở những người trên 60 tuổi. Đây là một bệnh lý mãn tính, biến chứng nặng dần theo thời gian và ảnh hưởng đến khả năng vận động của người bệnh. 

Bệnh Parkinson xảy ra khi các tế bào thần kinh sản xuất dopamine trong não bộ bị suy giảm dẫn đến khả năng điều khiển cử động của cơ thể cũng giảm theo.

Nguyên nhân gây nên bệnh Parkinson

Theo các chuyên gia, nguyên nhân chính xác gây nên bệnh Parkinson vẫn chưa được làm rõ nhưng có một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh:

• Yếu tố di truyền: Nguyên nhân phổ biến của bệnh Parkinson thường liên quan đến di truyền, khoảng 10-15% người bệnh mắc Parkinson có tiền sử gia đình cũng mắc căn bệnh này. 

• Yếu tố môi trường: Tiếp xúc với các chất độc hại, thuốc trừ sâu, hóa chất công nghiệp và kim loại nặng có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh và tăng nguy cơ mắc bệnh.

• Tuổi tác: Hầu hết các trường hợp xuất hiện ở người trên 60 tuổi. Khi tuổi càng cao, các tế bào thần kinh càng dễ bị tổn thương và suy giảm khả năng sản xuất dopamine.

Triệu chứng của bệnh Parkinson

Các triệu chứng của bệnh Parkinson thường biến chứng nặng dần và trở nên rõ ràng hơn theo thời gian. Ban đầu, chúng có thể chưa xuất hiện rõ và dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Các triệu chứng chính bao gồm:

Run rẩy

Run là triệu chứng phổ biến nhất của bệnh Parkinson, không chỉ xuất hiện ở tay, chân mà còn ở môi, lưỡi,... Run rẩy có thể xuất hiện khi người bệnh nghỉ ngơi, xúc động hoặc căng thẳng quá mức, ngược lại, khi người bệnh vận động, biên độ run sẽ giảm và thường biến mất khi đang ngủ. Triệu chứng này thường xuất hiện ở cổ tay và ngón tay, đôi lúc bị khi ngón cái di chuyển ngược với hướng ngón trỏ, ví dụ như hành động lăn viên thuốc.

Cứng cơ

Cứng cơ thường xảy ra đồng thời với triệu chứng run rẩy của bệnh nhân. Người mắc bệnh thường cảm thấy các cơ và xương bị cứng đơ, khó khăn trong việc di chuyển hoặc uốn cong các chi. Các vị trí ở vai, lưng hoặc cổ sẽ có hiện tượng tê cứng. Khi bác sĩ di chuyển một khớp bị co cứng, thường gây ra độ giật, hiệu ứng gọi là bánh xe răng cưa.

Ngoài ra, người bệnh có thể bị thay đổi giọng nói, bị ức chế khả năng chớp mắt hay nháy mắt, gương mặt mất dần vẻ tự nhiên cũng như không có khả năng biểu đạt cảm xúc, không kiểm soát được tình trạng chảy nước dãi,…

Chuyển động chậm (Bradykinesia)

Một trong những dấu hiệu quan trọng của bệnh Parkinson là sự chậm chạp trong các cử động hàng ngày, các thao tác khác cũng trở nên kém linh hoạt. Có thể dễ dàng nhận biết dấu hiệu bệnh qua dáng đi bất thường, tốc độ di chuyển giảm xuống, khoảng cách giữa các bước đi ngắn dần. Điều này khiến người bệnh khó khăn trong việc thực hiện các công việc hàng ngày như mặc quần áo, ăn uống hoặc đi lại..

Mất thăng bằng và phối hợp (Postural instability)

Triệu chứng này thường xuất hiện muộn hơn trong giai đoạn của bệnh. Khi hành động bước đi bị đông cứng, người bệnh cảm thấy bàn chân như dính vào sàn nhà dù cơ thể đang gấp và muốn tiến về phía trước. Người bệnh dễ ngã nếu bị đẩy hay bị tác động từ phía sau.

Các triệu chứng khác

Ngoài các triệu chứng về vận động, bệnh nhân Parkinson còn có thể gặp phải các vấn đề khác như trầm cảm, lo âu, mất trí nhớ, rối loạn giấc ngủ, mất khứu giác và các vấn đề về tiêu hóa.

Biến chứng của bệnh Parkinson

Bệnh Parkinson có thể gây ra những biến chứng rất nghiêm trọng nếu bệnh tiến triển đến giai đoạn cuối. Ở giai đoạn cuối, hầu hết người mắc bệnh Parkinson trở nên tàn tật, không thể di chuyển và mất khả năng tự chăm sóc, kể cả những việc cơ bản như ăn uống. Khả năng nuốt dần bị suy giảm nghiêm trọng, làm tăng nguy cơ bị sặc thức ăn hay bị viêm phổi, một trong những nguy cơ gây tử vong ở bệnh nhân Parkinson.

Điều trị bệnh chủ yếu nhằm mục tiêu làm chậm quá trình thoái hóa thần kinh nhưng không thể ngăn chặn hoàn toàn sự tiến triển của bệnh. Cuối cùng, bệnh nhân vẫn sẽ cần sự trợ giúp liên tục để thực hiện các hoạt động hàng ngày.

Cách điều trị bệnh Parkinson

Hiện tại, chưa có phương pháp điều trị dứt điểm cho bệnh Parkinson nhưng có nhiều phương pháp giúp kiểm soát triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Dưới đây là một số phương pháp điều trị phổ biến:

Sử dụng thuốc

• Levodopa: Đây là loại thuốc phổ biến nhất được sử dụng để điều trị bệnh Parkinson. Levodopa được chuyển hóa thành dopamine trong não, giúp giảm các triệu chứng như run rẩy và chuyển động chậm.

• Chất ức chế dopamine: Một số loại thuốc khác như chất ức chế MAO-B và COMT giúp ngăn chặn sự phân hủy của dopamine trong não, từ đó kéo dài tác dụng của Levodopa.

• Các thuốc kích thích dopamine: Những loại thuốc này bắt chước tác động của dopamine, giúp giảm các triệu chứng của bệnh mà không cần phải chuyển hóa thành dopamine.

Phẫu thuật

Phẫu thuật kích thích não sâu (DBS - Deep Brain Stimulation) là một phương pháp điều trị tiên tiến dành cho những bệnh nhân không đáp ứng tốt với thuốc. DBS bao gồm việc cấy các điện cực vào não để kích thích các vùng não kiểm soát vận động và cắt đi vùng tổn thương. Phương pháp này giúp giảm các triệu chứng như run rẩy và cứng cơ. Tuy nhiên, phẫu thuật có thể gây ra các phản ứng phụ nghiêm trọng như rối loạn vận ngôn hay khó nuốt.

Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu giúp cải thiện khả năng vận động, duy trì thăng bằng và tăng cường sự linh hoạt của cơ thể. Các bài tập thường bao gồm các hoạt động tăng cường sức mạnh, kéo giãn cơ bắp và các bài tập cân bằng. Ngoài ra, liệu pháp ngôn ngữ cũng có thể giúp người bệnh cải thiện giọng nói và khả năng giao tiếp.

Thay đổi lối sống

Một chế độ ăn uống lành mạnh, giàu chất chống oxy hóa như trái cây, rau xanh, và ngũ cốc nguyên hạt có thể giúp bảo vệ các tế bào thần kinh. Omega-3 từ cá béo cũng có thể có lợi cho hệ thần kinh. Thực hiện các bài tập nhẹ nhàng như yoga, thiền, đi bộ giúp duy trì sức khỏe thể chất và tinh thần.

Liệu pháp tâm lý

Bệnh Parkinson không chỉ ảnh hưởng đến thể chất mà còn tác động đến tâm lý của người bệnh. Liệu pháp tâm lý từ chuyên gia và sự hỗ trợ từ gia đình, xã hội có vai trò quan trọng trong việc cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Vậy phòng ngừa bệnh Parkinson như thế nào?

Mặc dù không có cách phòng ngừa tuyệt đối bệnh Parkinson, một số biện pháp có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh hoặc làm chậm quá trình phát triển bệnh:

• Duy trì lối sống lành mạnh như tập thể dục thường xuyên, xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý và nghỉ ngơi điều độ

• Tránh tiếp xúc với môi trường độc hại, các hóa chất như thuốc trừ sâu,...

• Bảo vệ não bộ

• Quản lý căng thẳng và trầm cảm

Bệnh Parkinson là một bệnh lý phức tạp, ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh trong cuộc sống của người bệnh. Hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quan và đúng đắn hơn về bệnh từ đó có thể áp dụng các biện pháp điều trị và phòng ngừa hiệu quả. Mặc dù hiện tại chưa có cách chữa khỏi hoàn toàn, nhưng việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và kéo dài thời gian sống khỏe mạnh cho người bệnh.

Tìm hiểu thêm trên Nền tảng phân phối Dược phẩm trực tuyến tại Việt Nam - Pharmarket.