Rối loạn lo âu là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và giải pháp tâm lý trị liệu

Rối loạn lo âu là gì? 

Rối loạn lo âu là một loại rối loạn cảm xúc đặc trưng bởi cảm giác lo sợ lan tỏa, khó chịu mơ hồ kèm theo các triệu chứng thần kinh tự chủ như đau đầu, vã mồ hôi, hồi hộp, siết chặt ở ngực, khô miệng, khó chịu ở thượng vị, bứt rứt không thể ngồi yên hay đứng yên một chỗ.

Chúng ta cần phân biệt giữa lo âu thông thường trong đời sống và lo âu bệnh lý. Sự khác biệt này có thể dựa trên các tiêu chuẩn như khả năng kiểm soát lo âu, cường độ, thời gian kéo dài… Lo âu được xem là bình thường khi phù hợp với chuyện gây lo âu và mất đi khi chuyện đó đã được giải quyết.

Rối loạn lo âu là những lo âu mà không có nguyên nhân rõ rệt hoặc quá mức, các triệu chứng thường nặng và gây nhiều khó chịu, kéo dài căng thẳng, ảnh hưởng đến hoạt động hằng ngày của người bệnh.

Một số loại rối loạn lo âu thường gặp

• Rối loạn lo âu lan tỏa: Là một dạng rối loạn đặc trưng, xảy ra do người bệnh lo lắng thái quá và căng thẳng ngay cả khi không có yếu tố kích động. Sự lo lắng này rất khó kiểm soát, ảnh hưởng đến tinh thần và thể chất người bệnh.

• Rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD): Đây là loại rối loạn lo âu đặc trưng bởi những suy nghĩ ám ảnh hoặc hành vi lặp đi lặp lại. Việc hành động lặp đi lặp lại các việc như rửa tay, đếm, kiểm tra hoặc làm sạch thường được thực hiện với hy vọng ngăn chặn những suy nghĩ ám ảnh. Tuy nhiên, những hành động này chỉ là sự giải tỏa tạm thời.

• Rối loạn hoảng sợ: Là một dạng rối loạn lo âu đặc trưng bởi sự sợ hãi dữ dội và lặp đi lặp lại bởi các triệu chứng như đau ngực, tim đập nhanh, khó thở, chóng mặt hoặc đau bụng.

• Rối loạn lo âu xã hội: Đây là loại lo lắng quá mức trong các tình huống xã hội hàng ngày, chẳng hạn như lo lắng căng thẳng khi phát biểu trước đám đông, ăn uống trước mặt người khác hoặc nghiêm trọng đến mức các triệu chứng có thể xảy ra bất cứ lúc nào.

Nguyên nhân dẫn đến rối loạn lo âu là gì?

Do căng thẳng, áp lực kéo dài

Thường xuyên chịu nhiều áp lực, căng thẳng trong cuộc sống hằng ngày là một trong những nhân tố dẫn đến căn bệnh lo âu. Triệu chứng này dễ dàng bắt gặp ở những đối tượng bị thất nghiệp, gặp biến cố gia đình, thay đổi môi trường sống đột ngột…

Do di truyền

Yếu tố di truyền cũng khiến bạn có nguy cơ mắc phải rối loạn lo âu. Theo một số nghiên cứu chuyên khoa từ Mỹ, nếu trong gia đình có người mắc bệnh tâm lý, thì thế hệ sau có nguy cơ bị ảnh hưởng cao.

Do lạm dụng thuốc hay chất gây nghiện

Sử dụng các loại thuốc an thần, thuốc ngủ hay chất kích thích sẽ gây nguy cơ bị tình trạng căng thẳng lo âu cao. Đây cũng chính là nguyên nhân chiếm tỷ lệ cao các trường hợp bệnh về tâm lý.

Do thiếu hụt hoóc-môn hạnh phúc

Các hoóc-môn thần kinh như Axit gamma aminobutyric, Norepinephrin, Serotonin khi thiếu hụt sẽ phá vỡ mạng lưới liên hệ ở não, dẫn đến những phản ứng sai lệch đối với các tình huống bên ngoài.

Do yếu tố tâm lý

Những người có tính cách nhạy cảm, dễ lo lắng, hay suy nghĩ tiêu cực có thể dễ mắc rối loạn lo âu hơn. Bên cạnh đó, các sự kiện đau buồn, lạm dụng, hoặc bỏ rơi trong tuổi thơ có thể để lại những vết sẹo tâm lý, gây ra lo âu kéo dài.

 Triệu chứng của rối loạn lo âu

 Triệu chứng của rối loạn lo âu thể hiện ở nhiều cách khác nhau. Dưới đây là một số biểu hiện của rối loạn lo âu thường gặp

• Căng thẳng, lo lắng quá mức

• Đứng ngồi không yên

• Khả năng tập trung kém

• Cảm thấy sợ hãi vô lý

• Tim đập nhanh, mạnh, hít thở không sâu, thở gấp, run tay, run chân, ra mồ hôi nhiều, tê buốt tay, chân, đi tiểu nhiều lần

• Cảm thấy mệt mỏi, uể oải, đau mỏi toàn thân

• Choáng váng, đau đầu kéo dài, buồn nôn

• Rối loạn tiêu hóa, thay đổi khẩu vị, tăng hoặc sụt cân

• Rối loạn giấc ngủ

• Cảm thấy nghi ngờ bản thân

• Lặp lại nhiều lần các hành vi như kiểm tra khoá cửa, rửa tay,… và bị ám ảnh thường xuyên về một vấn đề nào đó

Những giải pháp tâm lý trị liệu đối với bệnh rối loạn lo âu

Rối loạn lo âu là một tình trạng có thể điều trị hiệu quả. Các phương pháp trị liệu thường kết hợp cả liệu pháp tâm lý và thuốc men, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh và đặc điểm của từng cá nhân.

Liệu pháp Tâm lý

• Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT): Đây là một trong những phương pháp điều trị hiệu quả nhất cho rối loạn lo âu. CBT giúp bạn nhận biết và thay đổi những suy nghĩ tiêu cực, những hành vi tránh né và phát triển các kỹ năng đối phó với lo âu.

• Liệu pháp tiếp xúc: Dần dần làm quen với những tình huống gây lo sợ, giúp bạn giảm dần cảm giác sợ hãi.

• Liệu pháp minh tưởng và thiền: Giúp bạn thư giãn, giảm căng thẳng và tập trung vào hiện tại.

• Liệu pháp nhóm: Gặp gỡ và chia sẻ với những người cùng mắc phải rối loạn lo âu có thể giúp bạn cảm thấy mình không đơn độc và học hỏi từ kinh nghiệm của những người khác.

Thuốc Men

• Thuốc chống trầm cảm: Các loại thuốc như SSRI, SNRI thường được sử dụng để điều trị rối loạn lo âu. Chúng giúp cân bằng các chất dẫn truyền thần kinh trong não.

• Thuốc chống lo âu: Các loại thuốc như benzodiazepine có thể giúp giảm lo âu nhanh chóng nhưng thường chỉ được sử dụng trong thời gian ngắn do có thể gây nghiện.

Phương pháp thư giãn và thay đổi lối sống

• Tập thể dục: Các bài tập thể dục đều đặn giúp giảm căng thẳng, cải thiện tâm trạng và giấc ngủ.

• Chế độ ăn uống lành mạnh: Hạn chế các chất kích thích như caffeine, rượu, và bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất.

• Ngủ đủ giấc: Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi sức khỏe và giảm căng thẳng.

• Quản lý thời gian: Lên kế hoạch và sắp xếp công việc hợp lý để giảm bớt áp lực.

• Các kỹ thuật thư giãn khác: Yoga, tai chi, hít thở sâu…

Rối loạn tâm lý không phải là dấu hiệu của sự yếu đuối, mà là một căn bệnh cần được điều trị. Với sự tiến bộ của y học và sự hỗ trợ từ cộng đồng, chúng ta hoàn toàn có thể vượt qua những khó khăn và sống một cuộc sống hạnh phúc. Hãy cùng nhau xây dựng một xã hội quan tâm đến sức khỏe tâm thần, nơi mọi người đều được đối xử công bằng và tôn trọng.

Tìm hiểu thêm trên Nền tảng phân phối Dược phẩm trực tuyến tại Việt Nam - Pharmarket.