Tiểu đường tuýp 1 là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, và phương pháp điều trị.

bệnh tiểu đường tuýp 1

Tiểu đường tuýp 1 là gì?

Tiểu đường tuýp 1 là một bệnh tự miễn dịch, trong đó hệ thống miễn dịch của cơ thể nhầm lẫn tấn công và phá hủy các tế bào beta trong tuyến tụy, nơi chịu trách nhiệm sản xuất insulin. Insulin là hormone cần thiết để điều chỉnh lượng đường trong máu, giúp cơ thể chuyển hóa đường thành năng lượng cho các tế bào. Khi không có insulin, đường trong máu tăng cao, gây ra các triệu chứng và nguy cơ biến chứng nguy hiểm cho người bệnh.

Nguyên nhân bệnh tiểu đường tuýp 1 là gì?

Nguyên nhân cụ thể của bệnh tiểu đường tuýp 1 chưa được xác định hoàn toàn, nhưng có một số yếu tố được cho là có thể dẫn đến bệnh này. Bệnh tiểu đường tuýp 1 là kết quả của một phản ứng tự miễn dịch, trong đó hệ thống miễn dịch của cơ thể nhầm lẫn tấn công các tế bào beta trong tuyến tụy – nơi sản xuất insulin.

nguyên nhân bệnh tiểu đường 1

Yếu tố di truyền

Di truyền đóng vai trò quan trọng trong nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 1. Một số gen nhất định có liên quan đến nguy cơ này, và những người có tiền sử gia đình mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 sẽ có nguy cơ cao hơn. Tuy nhiên, không phải tất cả những người có yếu tố di truyền đều sẽ phát triển bệnh.

Yếu tố môi trường

Một số yếu tố môi trường, chẳng hạn như nhiễm trùng virus, có thể kích thích hệ thống miễn dịch tấn công nhầm vào các tế bào beta trong tuyến tụy. Các loại virus như virus Epstein-Barr, virus Coxsackie, hoặc cytomegalovirus có thể có liên quan đến sự khởi phát của bệnh.
Yếu tố khác như môi trường sống, chế độ ăn và các yếu tố xã hội cũng được cho là có thể tác động đến nguy cơ mắc bệnh.

Phản ứng tự miễn dịch

Tiểu đường tuýp 1 là một bệnh lý tự miễn dịch, có nghĩa là hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công nhầm vào các tế bào của chính cơ thể. Trong trường hợp này, hệ miễn dịch nhầm lẫn các tế bào beta của tuyến tụy là mối đe dọa và tiêu diệt chúng, khiến tuyến tụy không thể sản xuất insulin.

Yếu tố khác

Một số nghiên cứu chỉ ra rằng chế độ ăn trong những năm đầu đời, chẳng hạn như việc cai sữa sớm hoặc tiếp xúc với protein từ sữa bò quá sớm, có thể là yếu tố nguy cơ. Tuy nhiên, mối liên hệ này vẫn đang được nghiên cứu và chưa có kết luận rõ ràng.
Một số trẻ có hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn toàn, khiến cho nguy cơ mắc bệnh tự miễn cao hơn.

Triệu chứng bệnh tiểu đường tuýp 1

Khát nước liên tục: Người bệnh cảm thấy khát nước thường xuyên và uống nhiều nước, đây là do lượng đường trong máu cao làm cơ thể mất nước.
Đi tiểu nhiều và tiểu đêm: Đường huyết cao khiến thận phải hoạt động để loại bỏ lượng đường dư thừa qua nước tiểu, dẫn đến đi tiểu thường xuyên, đặc biệt là vào ban đêm.
Sụt cân không rõ nguyên nhân: Người bệnh có thể sụt cân nhanh chóng mặc dù không thay đổi chế độ ăn, do cơ thể không thể chuyển hóa đường thành năng lượng và bắt đầu phá hủy mỡ và cơ để thay thế.
Mệt mỏi và suy nhược cơ thể: Do không sử dụng được đường để tạo năng lượng, người bệnh cảm thấy mệt mỏi, suy nhược và thiếu sức sống, ngay cả khi nghỉ ngơi.
Đói và thèm ăn liên tục: Thiếu insulin khiến các tế bào không có đủ năng lượng, gây cảm giác đói và thèm ăn liên tục, mặc dù đã ăn đủ lượng.
Nhìn mờ: Đường huyết cao có thể làm thủy tinh thể trong mắt thay đổi hình dạng, khiến thị lực bị mờ.
Hơi thở có mùi trái cây hoặc mùi ngọt: Khi cơ thể chuyển sang đốt mỡ để tạo năng lượng, chất xeton được tạo ra và tích tụ trong máu. Một trong số các xeton này có mùi giống trái cây, dẫn đến mùi đặc trưng trong hơi thở.
Dễ nhiễm trùng và vết thương lâu lành: Đường trong máu cao tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, gây nguy cơ nhiễm trùng và khiến vết thương lâu lành.
Buồn nôn và đau bụng: Khi xeton tích tụ quá mức trong cơ thể, người bệnh có thể cảm thấy buồn nôn, đau bụng và có nguy cơ mắc phải tình trạng nguy hiểm gọi là nhiễm toan ceton (ketoacidosis).

Phương pháp điều trị đối với tiểu đường tuýp 1

Tiêm insulin

Insulin là bắt buộc: Người mắc tiểu đường tuýp 1 cần tiêm insulin hàng ngày, vì cơ thể không còn khả năng tự sản xuất hormone này. Insulin có thể được tiêm dưới da qua kim tiêm, bút tiêm insulin hoặc sử dụng bơm insulin.
Các loại insulin: Có nhiều loại insulin khác nhau, bao gồm insulin nhanh, insulin trung bình và insulin chậm. Bác sĩ sẽ chỉ định loại và liều lượng phù hợp với từng bệnh nhân.

Theo dõi đường huyết

Kiểm tra thường xuyên: Người bệnh cần thường xuyên kiểm tra mức đường huyết (thường từ 4-8 lần/ngày) để điều chỉnh liều insulin và chế độ ăn uống kịp thời.
Sử dụng thiết bị: Các thiết bị như máy đo đường huyết hoặc máy theo dõi đường huyết liên tục (CGM) có thể giúp theo dõi lượng đường trong máu một cách hiệu quả hơn.

Chế độ ăn uống hợp lý

Ăn uống cân bằng: Cần có chế độ ăn giàu dinh dưỡng, bao gồm các nhóm thực phẩm như rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, protein và chất béo lành mạnh.
Kiểm soát carbohydrate: Theo dõi lượng carbohydrate tiêu thụ để điều chỉnh liều insulin phù hợp. Một số người sử dụng phương pháp tính carbohydrate để xác định lượng insulin cần thiết cho mỗi bữa ăn.

Tập thể dục đều đặn

Lợi ích của vận động: Tập thể dục giúp kiểm soát đường huyết, cải thiện sức khỏe tim mạch và tăng cường sức khỏe tổng thể. Nên thực hiện các bài tập ít nhất 150 phút mỗi tuần.
Kiểm tra đường huyết trước và sau khi tập: Cần theo dõi đường huyết trước và sau khi tập thể dục để tránh hạ đường huyết (hypoglycemia).

Giáo dục bệnh nhân

Hiểu rõ bệnh: Người bệnh cần được giáo dục về bệnh tiểu đường tuýp 1, cách kiểm soát đường huyết và nhận biết dấu hiệu hạ hoặc tăng đường huyết.
Kỹ năng tự chăm sóc: Học cách tự tiêm insulin, kiểm tra đường huyết và xử lý tình huống khẩn cấp liên quan đến tiểu đường.

Theo dõi sức khỏe định kỳ

Khám bác sĩ thường xuyên: Người bệnh cần đến khám định kỳ để theo dõi sức khỏe tổng thể, phát hiện sớm biến chứng và điều chỉnh kế hoạch điều trị khi cần thiết.
Kiểm tra biến chứng: Các biến chứng của tiểu đường có thể ảnh hưởng đến mắt, thận, thần kinh và tim mạch. Cần thực hiện các xét nghiệm và kiểm tra định kỳ để phát hiện sớm.

Tìm hiểu thêm trên Nền tảng phân phối Dược phẩm trực tuyến tại Việt Nam - Pharmarket.