Bệnh Alzheimer là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị

Bệnh Alzheimer là gì?

Alzheimer là một căn bệnh gây ra tình trạng mất trí nhớ, mất các chức năng nhận thức, làm ảnh hưởng nhiều đến chất lượng sống và làm việc của người bệnh. Tuy nhiên đây không phải là sự lão hóa bình thường, vì vậy đừng nhầm lẫn Alzheimer với hiện tượng suy giảm trí nhớ thông thường ở người già. 

Có một ngày bạn bỗng thấy ông, bà, cha, mẹ,… càng có tuổi sẽ càng trở nên khó tính, dễ nổi cáu, hay hờn dỗi… Điều đó có thể xuất phát từ tính cách trước nay vẫn vậy, nhưng cũng rất có thể họ đang bị hội chứng Alzheimer âm thầm tấn công…

Nguyên nhân của bệnh Alzheimer?

Nguyên nhân gây bệnh hiện chưa được xác định một cách rõ ràng, tuy nhiên các nhà khoa học có đưa ra một số giả thuyết về nguyên nhân gây bệnh Alzheimer.

• Do sự tích tụ của một loại protein ở trong não dẫn đến chết dần các tế bào não.

• Quá trình lão hóa gây ra sự phá hủy các myelin làm giảm quá trình dẫn truyền thần kinh, kết quả làm chết các tế bào thần kinh.

• Do rối loạn quá trình sản xuất và hoạt động của các chất oxy hóa trong cơ thể.

Triệu chứng của bệnh Alzheimer?

Bệnh Alzheimer là một loại bệnh sa sút trí tuệ phổ biến, ảnh hưởng đến trí nhớ, suy nghĩ và hành vi của người bệnh. Bệnh thường tiến triển theo ba giai đoạn chính: nhẹ, trung bình và nặng.

Giai đoạn 1: Giai đoạn nhẹ (Mất trí nhớ ban đầu)

• Ở giai đoạn này, các triệu chứng thường nhẹ và không rõ ràng.

• Triệu chứng chính là mất trí nhớ nhẹ, như quên tên người quen hoặc nơi để đồ.

• Người bệnh vẫn có thể sống độc lập, nhưng có thể cần sự giúp đỡ nhỏ trong các công việc hàng ngày.

• Thay đổi về tính cách có thể bắt đầu xuất hiện, như dễ cáu gắt hoặc lo âu.

Giai đoạn 2: Giai đoạn trung bình (Mất trí nhớ vừa phải)

• Triệu chứng trở nên rõ ràng hơn, ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày.

• Người bệnh quên các sự kiện gần đây, không nhớ được tên của người thân hoặc gặp khó khăn trong việc hoàn thành các nhiệm vụ đơn giản.

• Có thể mất phương hướng khi đi lại, không nhớ đường về nhà hoặc nơi mình đang ở.

• Những thay đổi về hành vi như lo lắng, nhầm lẫn hoặc ảo giác trở nên phổ biến.

• Người bệnh cần sự hỗ trợ nhiều hơn trong các công việc hàng ngày, như tắm rửa, ăn uống và mặc quần áo.

Giai đoạn 3: Giai đoạn nặng (Mất trí nhớ nghiêm trọng)

• Ở giai đoạn này, người bệnh mất khả năng giao tiếp hiệu quả, không còn nhận ra người thân hoặc không thể tự chăm sóc bản thân.

• Cần sự chăm sóc toàn diện 24/7, không thể tự đi lại hoặc làm các công việc cá nhân.

• Triệu chứng về thể chất như khó nuốt, mất kiểm soát cơ thể và mất khả năng cử động tự do xuất hiện.

Điều trị bệnh Alzheimer - Các phương pháp hiện nay

Alzheimer là một căn bệnh phức tạp, và hiện tại chưa có thuốc hay phương pháp nào có thể chữa khỏi hoàn toàn. Các biện pháp điều trị hiện nay chủ yếu tập trung vào việc duy trì chức năng tâm thần, quản lý các triệu chứng hành vi, và làm chậm tiến trình mất trí nhớ. Các nhà nghiên cứu không ngừng nỗ lực phát triển các liệu pháp nhắm vào cơ chế di truyền, phân tử và tế bào, với hy vọng tìm ra cách ngăn chặn nguyên nhân gốc rễ của bệnh.

Điều trị bằng thuốc

Thuốc điều trị Alzheimer hiện chủ yếu tập trung vào việc cải thiện triệu chứng và làm chậm sự tiến triển của bệnh. Có hai nhóm thuốc chính được sử dụng.

• Thuốc ức chế men cholinesterase: Những loại thuốc này giúp làm tăng mức độ chất dẫn truyền thần kinh acetylcholine, một chất cần thiết cho trí nhớ và học tập. 
• Thuốc đối kháng NMDA (Memantine): Thuốc này thường được sử dụng cho bệnh nhân ở giai đoạn trung bình và nặng.

Liệu pháp không dùng thuốc

• Liệu pháp nhận thức hành vi (Cognitive Behavioral Therapy - CBT): Giúp người bệnh duy trì chức năng trí nhớ và khả năng tư duy thông qua các hoạt động trí tuệ như đọc sách, giải đố, hoặc tham gia các trò chơi kích thích trí não.

• Liệu pháp kích thích nhận thức (Cognitive Stimulation Therapy - CST): Đây là một hình thức trị liệu nhóm giúp cải thiện khả năng nhận thức thông qua các hoạt động tương tác và kích thích trí não.

• Liệu pháp âm nhạc: Sử dụng âm nhạc để giúp bệnh nhân thư giãn và cải thiện tâm trạng. Nghiên cứu cho thấy âm nhạc có thể kích thích trí nhớ và giảm căng thẳng ở người mắc Alzheimer.

• Liệu pháp thực tế ảo: Sử dụng các công nghệ thực tế ảo để giúp bệnh nhân mô phỏng lại các kỹ năng sống hàng ngày và duy trì khả năng nhận thức

Sự hỗ trợ từ gia đình trong việc chăm sóc người mắc Alzheimer

Gia đình đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc chăm sóc người mắc bệnh Alzheimer, không chỉ giúp bệnh nhân duy trì cuộc sống hàng ngày mà còn hỗ trợ về tinh thần và cảm xúc. Các khía cạnh quan trọng mà gia đình có thể hỗ trợ khi chăm sóc người bệnh Alzheimer.

Hiểu biết về bệnh Alzheimer

• Hiểu và thông cảm với những khó khăn của bệnh nhân, thay vì chỉ cảm thấy bực bội khi họ quên hoặc nhầm lẫn.

• Nhận biết các thay đổi hành vi và nhận thức để điều chỉnh cách chăm sóc và hỗ trợ kịp thời.

Tạo môi trường sống an toàn và thân thiện

• Đơn giản hóa không gian sống: Loại bỏ các vật dụng không cần thiết và đảm bảo nhà cửa gọn gàng, dễ dàng di chuyển.

• Đánh dấu các vị trí quan trọng: Gắn nhãn cho các phòng, tủ, và các vật dụng hàng ngày để người bệnh có thể dễ dàng tìm thấy.

• Sử dụng công nghệ hỗ trợ: Sử dụng các thiết bị theo dõi, hệ thống báo động hoặc camera giám sát để đảm bảo người bệnh được an toàn, đặc biệt là khi họ mất phương hướng hoặc có nguy cơ đi lạc.

 Hỗ trợ các hoạt động hàng ngày

• Hỗ trợ việc ăn uống: Đảm bảo người bệnh có chế độ ăn uống lành mạnh, dễ nuốt và dễ tiêu hóa. Cần nhắc nhở người bệnh về bữa ăn và hỗ trợ họ khi cần thiết.

• Giúp đỡ trong việc tắm rửa và mặc quần áo: Đặc biệt quan trọng khi người bệnh mất khả năng tự chăm sóc cá nhân.

• Quản lý tài chính và y tế: Gia đình có thể thay mặt bệnh nhân quản lý tài chính, thanh toán hóa đơn, và giám sát việc dùng thuốc.

 Hỗ trợ về mặt tâm lý và tình cảm

• Duy trì giao tiếp: Mặc dù bệnh nhân có thể khó khăn trong việc nói chuyện, gia đình nên duy trì các cuộc trò chuyện ngắn gọn, dễ hiểu và luôn giữ giọng điệu nhẹ nhàng, thân thiện.

• Tạo sự an toàn tinh thần: Gia đình nên tạo cảm giác an toàn và tin cậy bằng cách duy trì thói quen hàng ngày đều đặn, để người bệnh có cảm giác ổn định và dễ chịu.

• Tham gia các hoạt động nhẹ nhàng cùng người bệnh: Các hoạt động như đi dạo, nghe nhạc, xem hình ảnh gia đình, hoặc chơi các trò chơi đơn giản có thể giúp bệnh nhân cảm thấy gắn kết và vui vẻ hơn.

Quản lý hành vi và cảm xúc thay đổi

• Kiên nhẫn và cảm thông: Không nên tranh cãi hoặc cố gắng lý luận khi người bệnh nhầm lẫn hoặc quên. Thay vào đó, hãy nhẹ nhàng và linh hoạt trong cách giải quyết.

• Giảm các tác nhân gây căng thẳng: Tránh các tình huống phức tạp, tiếng ồn lớn hoặc những thay đổi đột ngột có thể làm tăng lo lắng và kích thích bệnh nhân.

• Tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên môn: Khi hành vi của bệnh nhân trở nên khó kiểm soát, có thể cần tìm đến các chuyên gia tâm lý hoặc nhân viên y tế để nhận được sự tư vấn và hỗ trợ.

 Chăm sóc sức khỏe cho người chăm sóc

• Phân công nhiệm vụ chăm sóc: Các thành viên gia đình có thể chia sẻ công việc chăm sóc để tránh tình trạng một người phải gánh vác quá nhiều.

• Tìm kiếm sự hỗ trợ từ cộng đồng: Tham gia các nhóm hỗ trợ gia đình chăm sóc người mắc Alzheimer, hoặc tìm kiếm các dịch vụ chăm sóc chuyên nghiệp để giảm bớt gánh nặng.

• Chăm sóc sức khỏe bản thân: Người chăm sóc cần dành thời gian nghỉ ngơi, thư giãn và chăm sóc sức khỏe tinh thần để tránh bị kiệt sức hoặc căng thẳng kéo dài.

Hỗ trợ từ các dịch vụ chăm sóc chuyên nghiệp

• Thuê người chăm sóc chuyên nghiệp: Để giúp đỡ trong các hoạt động hàng ngày và quản lý các vấn đề y tế.

• Nhà dưỡng lão: Trong trường hợp gia đình không thể chăm sóc toàn thời gian, việc đưa bệnh nhân vào các cơ sở dưỡng lão chuyên nghiệp cũng có thể là một lựa chọn để đảm bảo họ được chăm sóc đầy đủ.

Bệnh Alzheimer là một căn bệnh thoái hóa thần kinh phức tạp và gây ảnh hưởng sâu sắc đến cả người bệnh lẫn gia đình họ. Mặc dù chưa có phương pháp chữa trị dứt điểm, nhưng việc chẩn đoán sớm và can thiệp kịp thời có thể giúp làm chậm quá trình tiến triển và cải thiện chất lượng cuộc sống. Các phương pháp điều trị bằng thuốc, liệu pháp hỗ trợ, cùng với sự chăm sóc tận tình từ gia đình và các tổ chức chuyên môn đều đóng vai trò quan trọng trong quá trình chăm sóc người mắc Alzheimer. Đồng thời, sự hiểu biết, kiên nhẫn và cảm thông từ gia đình chính là yếu tố then chốt giúp bệnh nhân duy trì phẩm giá và niềm tin trong suốt cuộc hành trình với căn bệnh này.

Tìm hiểu thêm trên Nền tảng phân phối Dược phẩm trực tuyến tại Việt Nam - Pharmarket.