Chỉ số chất lượng không khí ảnh hưởng tới sức khỏe như thế nào?

Chỉ số chất lượng không khí là gì?

Chỉ số chất lượng không khí (AQI - Air Quality Index) là một công cụ đo lường mức độ ô nhiễm không khí, được sử dụng để thông báo cho công chúng về chất lượng không khí ở khu vực mà họ sinh sống. Chỉ số này có thể dự đoán những rủi ro đối với sức khỏe cộng đồng trong một thời gian ngắn. AQI thường được tính dựa trên nồng độ của một số chất gây ô nhiễm chính trong không khí, bao gồm:

• Bụi mịn (PM2.5 và PM10)

• Ozone (O3)

• Carbon monoxide (CO)

• Nitrogen dioxide (NO2) và Sulfur dioxide (SO2)

Chỉ số AQI thường được phân thành các mức độ từ "tốt" đến "nguy hiểm", giúp người dân dễ dàng hiểu và theo dõi chất lượng không khí. Các mức độ này thường được phân loại như sau:

• 0-50 (Tốt): Chất lượng không khí không có nguy hại cho sức khỏe.

• 51-100 (Trung bình): Chất lượng không khí chấp nhận được; có thể gây ra ảnh hưởng nhẹ đến những người nhạy cảm.

• 101-150 (Không tốt cho người nhạy cảm): Một số người nhạy cảm có thể gặp phải vấn đề sức khỏe.

• 151-200 (Xấu): Tất cả mọi người đều có thể bị ảnh hưởng sức khỏe, đặc biệt là những người có bệnh nền.

• 201-300 (Rất xấu): Ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người, khuyến cáo nên ở trong nhà.

• 301-500 (Nguy hiểm): Tất cả mọi người đều bị ảnh hưởng sức khỏe nghiêm trọng và nên tránh ra ngoài.

Ảnh hưởng của chất lượng không khí đến sức khỏe

Chất lượng không khí kém có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau, đặc biệt là cho hệ hô hấp và tim mạch. Khi mức AQI tăng cao, những người có hệ miễn dịch yếu, trẻ em, và người già thường là những đối tượng dễ bị ảnh hưởng nhất. Dưới đây là một số tác động tiêu biểu của ô nhiễm không khí đến sức khỏe con người:

Tác động ngắn hạn

Kích ứng mắt, mũi, và cổ họng: Khi tiếp xúc với không khí ô nhiễm, cơ thể thường phản ứng bằng cách tạo ra các triệu chứng như đỏ mắt, chảy nước mắt, ngứa mũi, và đau cổ họng. Điều này đặc biệt phổ biến ở những khu vực có nồng độ bụi mịn cao.

Khó thở và ho: Các chất ô nhiễm trong không khí có thể gây kích ứng phổi, dẫn đến tình trạng khó thở, ho khan, và đau ngực, đặc biệt là đối với những người có bệnh hô hấp như hen suyễn.

Đau đầu và chóng mặt: Tiếp xúc với các chất ô nhiễm có thể gây ra triệu chứng đau đầu, chóng mặt và thậm chí ngất xỉu, đặc biệt khi AQI ở mức cao.

Tác động lâu dài

Viêm phổi và hen suyễn

Chất lượng không khí kém cũng là nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh viêm phổi, hen suyễn và làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh ở những người đã mắc bệnh.

Ung thư phổi

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), các chất ô nhiễm ngoài trời là một nguyên nhân gây ra ung thư phổi, đặc biệt là khi hít phải bụi mịn PM2.5 trong thời gian dài.

Bệnh tim mạch

Ô nhiễm không khí làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch như đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, và đột quỵ. Các hạt bụi mịn PM2.5 có thể xâm nhập vào hệ tuần hoàn, gây ra viêm nhiễm và làm tổn thương động mạch.

Tác động đến hệ thần kinh

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng ô nhiễm không khí có thể gây ra các vấn đề liên quan đến hệ thần kinh, như suy giảm trí nhớ và tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.

Ảnh hưởng đến tâm lý và tinh thần

Một nghiên cứu của Đại học Harvard cho thấy rằng chỉ số mức độ không khí cao có thể dẫn đến sự giảm sút về khả năng tư duy và gia tăng nguy cơ mắc các vấn đề tâm lý như trầm cảm và lo âu. Nhiều người cảm thấy căng thẳng và khó chịu khi sống trong môi trường ô nhiễm dẫn đến những ảnh hưởng tiêu cực lâu dài đến sức khỏe tâm thần.

Các biện pháp hạn chế ảnh hưởng của ô nhiễm không khí

Mặc dù không thể hoàn toàn tránh được ô nhiễm không khí, nhưng chúng ta có thể thực hiện một số biện pháp để giảm thiểu tác động tiêu cực của nó lên sức khỏe. Dưới đây là một số giải pháp hữu hiệu:

Theo dõi chỉ số AQI thường xuyên

Trước khi ra ngoài, đặc biệt là vào những ngày có thời tiết xấu hoặc gió bụi, bạn nên kiểm tra chỉ số AQI của khu vực mình sinh sống. Khi AQI ở mức cao, hạn chế ra ngoài và tránh các hoạt động vận động mạnh như chạy bộ hoặc đạp xe. Các ứng dụng điện thoại và trang web như AirVisual, Windy hoặc của chính phủ địa phương thường cung cấp thông tin AQI cập nhật theo thời gian thực.

Sử dụng khẩu trang chống bụi mịn

Việc đeo khẩu trang khi ra ngoài, đặc biệt là trong những ngày ô nhiễm nặng, là một biện pháp quan trọng để bảo vệ đường hô hấp. Các loại khẩu trang chống bụi mịn (N95 hoặc cao hơn) có khả năng lọc được các hạt bụi nhỏ, giúp giảm nguy cơ hít phải bụi mịn và các chất gây ô nhiễm.

Sử dụng máy lọc không khí

Trong nhà, việc sử dụng máy lọc không khí có thể giúp làm sạch không gian sống và giảm thiểu tác động của các hạt bụi mịn và các chất ô nhiễm khác. Các máy lọc không khí hiện đại có thể lọc được bụi PM2.5 và các chất gây ô nhiễm khác, giúp cải thiện chất lượng không khí trong nhà. Hãy đảm bảo rằng máy lọc không khí được bảo trì định kỳ để đảm bảo hiệu suất tối ưu.

Với những tác động nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất và tâm lý, việc theo dõi chỉ số chất lượng không khí (AQI) và thực hiện các biện pháp bảo vệ bản thân là vô cùng quan trọng.

Tìm hiểu thêm trên Nền tảng phân phối Dược phẩm trực tuyến tại Việt Nam - Pharmarket.